Τι είναι η ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία που στοχεύει στην ανακούφιση από τη συναισθηματική δυσφορία και τη σταδιακή αλλαγή προς μια πιο ικανοποιητική και λειτουργική ζωή.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτή τη διαδικασία είναι πολλοί· ένας από τους σημαντικότερους είναι η ποιότητα της σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα στα δύο άτομα. Στον άνθρωπο που αναζητάει βοήθεια και στον άνθρωπο που έχει την επιστημονική κατάρτιση και εκπαίδευση να την προσφέρει: τον θεραπευόμενο και τον θεραπευτή.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια συνεχής και δομημένη διαδικασία, που μπορεί να έχει σύντομη διάρκεια ή να είναι ανοιχτού τέλους, ανάλογα με τις ανάγκες και τους στόχους του θεραπευόμενου. Μερικές συναντήσεις με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση ή μια πρώτη κατανόηση, όμως αυτό από μόνο του δεν συνιστά ψυχοθεραπεία.
Οι διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και θεωρητικά πλαίσια που έχουν αναπτυχθεί μέσα από έρευνα και κλινική εμπειρία. Για τον λόγο αυτό, η ψυχοθεραπεία ασκείται μόνο από επαγγελματίες με εξειδικευμένη εκπαίδευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο.
Στην καθημερινή γλώσσα, ο όρος “ψυχοθεραπεία” συχνά συγχέεται με την “ψυχανάλυση”. Ωστόσο, η ψυχανάλυση είναι ένα από τα θεραπευτικά ρεύματα —το πρώτο ιστορικά, που θεμελιώθηκε από τον Sigmund Freud— και διαθέτει το δικό του θεωρητικό και τεχνικό πλαίσιο.
Πώς λειτουργεί;
Η ψυχοθεραπεία είναι μια θεραπεία μέσω του λόγου: μια διαδικασία επικοινωνίας και κατανόησης, βασισμένη σε επιστημονικά πρωτόκολλα με δομή και συνέχεια. Μέσα από τη συζήτηση, ο άνθρωπος εκφράζει σταδιακά τον εαυτό του, εξωτερικεύει εσωτερικούς διαλόγους και αρχίζει να τους κατανοεί πιο καθαρά. Έτσι αρχίζει και η κατανόηση της σχέσης με τον εαυτό και τους άλλους.
Αυτό το άνοιγμα δημιουργεί χώρο για επίγνωση και μεγαλύτερη σαφήνεια. Συνεπώς, δημιουργείται και χώρος για ελευθερία αλλά και δύναμη ώστε να επιχειρήσει κανείς να παρέμβει και να τροποποιήσει πτυχές των σχέσεών του ή να τις αντικαταστήσει με άλλες, πιο λειτουργικές και ωφέλιμες.
Κοινός τόπος της ψυχοθεραπείας είναι η διερεύνηση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των πεποιθήσεων του ανθρώπου, όπως αυτές συσχετίζονται με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του.
Κοινός θεραπευτικός παράγοντας είναι η σχέση που αναπτύσσεται μέσα στη διαδικασία — μια σχέση “αρκετά καλή”, όπως έχει περιγραφεί στη βιβλιογραφία, η οποία στηρίζεται στον σεβασμό, την αποδοχή και την ισοτιμία ανάμεσα στα δύο πρόσωπα.
Η πρώτη συνεδρία
Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι έμφυτη· μέσα σε κάθε άνθρωπο υπάρχει κάτι σαν ένα “ψυχικό ανοσοποιητικό σύστημα” που, όπως και το σωματικό, μπορεί να εξασθενήσει όταν οι δυσκολίες πυκνώνουν. Το να ξεκινήσει κανείς ψυχοθεραπεία είναι μια απόφαση που δεν παίρνεται πάντα εύκολα. Κάποιοι απευθύνονται σε θεραπευτή όταν αισθανθούν ότι έχουν φτάσει στα όριά τους, ενώ άλλοι το αποφασίζουν πιο οργανωμένα, βάζοντας έναν στόχο, όπως “θα ξεκινήσω τον Ιανουάριο”. Σε κάθε περίπτωση, ο καθένας έχει τον δικό του ρυθμό και τρόπο προσέγγισης.
Η πρώτη επαφή με τη θεραπεία μπορεί να προκαλέσει άγχος, ειδικά αν είναι η πρώτη φορά που κάποιος συναντά ψυχοθεραπευτή. Όπως κάθε σχέση, έτσι και η θεραπευτική χρειάζεται λίγο χρόνο για να αξιολογηθεί ως προς την οικειότητα και την εμπιστοσύνη.
Στην πρώτη συνάντηση —όπως και σε όλη τη θεραπευτική πορεία— υπάρχει ελευθερία: ελευθερία να εκφραστεί κανείς όπως νιώθει, χωρίς πίεση, προσδοκίες ή αγωνία για “σωστές απαντήσεις”.
Είναι η αρχή μιας συνεργασίας βασισμένης στην ισοτιμία, την αμοιβαιότητα και τον σεβασμό — μιας πορείας που, με κοινή προσπάθεια, ευελπιστεί να οδηγήσει σταδιακά στην πιο ολοκληρωμένη εκδοχή του εαυτού μας.